آشنایی مقدماتی با فلسفه ذهن

کتاب آشنایی با فلسفه‌ ذهن اثر مل تامپسون در باب فلسفهٔ ذهن، یکی از شاخه‌های فلسفه، نگاشته شده است. فلسفهٔ ذهن به عنوان بخشی از فلسفهٔ تحلیلی، به ذهن، حالات ذهنی، رابطهٔ آن با بدن فیزیکی ما و نیز سایر مسائل مهم مربوط به آن همچون آگاهی، خودآگاهی، اراده آزاد و جبر و اختیار می‌پردازد.
از سویی نظریه‌هایی همچون دوگانه انگاری، کارکردگرایی، این همانی ذهن و بدن و این همانی شخصی، روابطی را بین اجزای وجودی فلسفهٔ ذهن برپا می‌دارند و به مباحث مربوط می‌پردازند که همواره تأمل برانگیز بوده و هست.
تاکنون کتاب‌های بسیار اندکی در مورد فلسفهٔ ذهن به زبان فارسی برگردانده شده‌اند و یا حتی به قلم طبع آراسته شده‌اند که یکی از علل آن را می‌توان در نوظهورتر بودن فلسفهٔ ذهن نسبت به سایر شاخه‌ها و عناوین فلسفه ذکر کرد و دیگر این‌که، این شاخه از فلسفه، چونان رخشی تازان در کنار علم و تکنولوژی حاکم بر زمانهٔ ما در حال گذر از اعماق ذهن فلاسفهٔ مدرن، نویسندگان و اساتید و پژوهشگران این رشته است و شاید زمان اندکی که از زایش برخی از مطالب این رشته می‌گذرد، فرصت کافی را در اختیار پژوهشگران این مرز و بوم برای رسیدن به این سمند تیزرو به همان نسبتی که در سایر رشته‌ها وجود دارد، نداده باشد.
کتاب آشنایی با فلسفه‌ ذهن با کتاب‌هایی که در باب فلسفه ذهن می‌شناسیم و البته، همهٔ آن‌ها ارزش و اعتبار بسیار دارند، تفاوت‌هایی اساسی دارد که نخستین آن، تفاوت در ساده نویسی مطالب است (البته اگر این مطلب حمل بر تقلیل دادن مطالب فلسفی به آن چه در واقع هستند، نباشد)؛ به طوری که می‌توان آن را در زمرهٔ کتاب‌های «فهمِ فلسفه» قرار داد.
با توجه به جوان‌تر بودن این رشته از فلسفه، و این نکته که واژگان مورد استفاده در ادبیات این فلسفه هنوز به طور کامل و یک‌دست به فارسی برگردانده نشده‌اند و گاه مترجمان متون و مقالات فلسفهٔ ذهن ناگزیر به واژه سازی‌اند، سلاست بیان و روانی متن این کتاب در توضیح صریح واژگان پیچیدهٔ فلسفه ذهن ارزشی پربها دارد که نباید دور از ذهن بماند.
دومین تفاوت، کوشش هر چه بیشتر مل تامپسون در بیان مطالب پیچیده در قالب مثال‌های عینی و روزمره است که آن را از سایر کتب هم نام خود متمایز می‌کند. وجه تمایز دیگری که در نگارش این کتاب از نظر هیچ مخاطبی دور نمی‌ماند این است که مل تامپسون در کنار بیان مطالب با محوریت فلسفهٔ ذهن، قائل به رعایت توالی مطالب از جهت تاریخ فلسفهٔ آن‌ها بوده است.
چنان که مشاهده می‌کنیم در فصول ابتدایی، بیشتر بحث‌ها در واکاوی نظرات یونانیان پیشین من‌جمله فیثاغورث، پارمنیدس و طالس و غیره است و به همین ترتیب، به افلاطون و ارسطو و ... و در نهایت به نظرات فلاسفهٔ مدرن و روان‌شناسان معاصر در باب فلسفهٔ ذهن می‌رسد، اما از جهت فلسفی، نویسنده موضوع‌های نسبتا مشکل و پیچیده را طوری تنظیم و بیان نموده است که هم برای اهل فن سودمند باشد و هم برای کسانی که سررشتهٔ کمتری از فلسفه دارند، قابل فهم.
کتاب آشنایی با فلسفه‌ ذهن مشتمل بر نکات بدیع، خلاقانه و نوآوری‌هایی است که هم بحث برانگیز و هم تفکر برانگیزند. بنابراین، مطالعهٔ آن نه تنها خسته کننده نیست بلکه آموزنده و خلاق است؛ به همین علت به خواننده توصیه می‌شود هر از چندگاهی، کتاب را بسته و در خلوت خود به موضوعات مطرح شده در آن بیندیشد و ارتباط آن را با موضوعات مطرح در زندگی خود بیابد و بدین نحو به حل مسئله بپردازد؛ چرا که این کتاب، رمان نیست، بلکه از مزایای منحصر به فرد آن این است که خواننده را وادار به آموختن بدون واسطه و آگاهی گرفتن جهت حل مسائل زندگی خود با شناختن بیشتر خود می‌نماید.
در پایان کتاب، واژه‌ها و عباراتی در متن کتاب وجود دارند که ممکن است برای مخاطبانی که برای اولین بار به فلسفهٔ ذهن می‌پردازند، کاملا جدید و نا آشنا به نظر بیاید ولی با ادامه مطالعه، معنای عبارت با واژگان و گاه با مثال‌ها و نکته‌های خواندنی، قابل فهم گردیده‌اند.